Google nghiên cứu đưa trung tâm dữ liệu AI lên không gian — Dự án Suncatcher tận dụng năng lượng Mặt Trời quỹ đạo để mở rộng sức mạnh tính toán
Google vừa công bố kế hoạch đưa trung tâm dữ liệu AI lên quỹ đạo, tận dụng năng lượng Mặt Trời để vận hành hệ thống tính toán tiêu tốn điện năng khổng lồ. Theo nhóm nghiên cứu Google Research, Dự án Suncatcher hướng đến việc triển khai chùm vệ tinh chạy bằng năng lượng Mặt Trời, tích hợp Google TPU, kết nối với nhau bằng liên lạc quang học, giúp vận hành trung tâm dữ liệu mà không cần hạ tầng điện năng lớn trên Trái Đất.
Giải quyết bài toán thiếu điện cho AI toàn cầu
Hiện nay, thiếu hụt điện năng là một trong những trở ngại lớn nhất cho việc mở rộng hạ tầng AI. Ngay cả Microsoft cũng phải để GPU tồn kho vì không đủ điện để vận hành, trong khi giá điện tại Mỹ tăng cao gây áp lực cho người dân.
Các hãng công nghệ đang tìm kiếm giải pháp thay thế như lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR) hay động cơ phản lực tái tạo điện, nhưng nguồn năng lượng Mặt Trời vẫn là hướng bền vững và sạch nhất.
Năng lượng Mặt Trời trong quỹ đạo: hiệu quả gấp 8 lần so với trên mặt đất
Google cho biết nếu các vệ tinh được đặt trong quỹ đạo đồng bộ Mặt Trời kiểu “bình minh-hoàng hôn”, chúng sẽ nhận ánh sáng gần như liên tục, giúp tạo ra năng lượng gấp 8 lần so với tấm pin Mặt Trời trên Trái Đất. Điều này có thể mở ra khả năng vận hành trung tâm dữ liệu AI quy mô lớn trong không gian, giảm áp lực lên lưới điện toàn cầu.
Thách thức kỹ thuật vẫn còn rất lớn
Google thừa nhận vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết:
-
Thiết lập liên kết dữ liệu không dây tốc độ cao giữa các vệ tinh.
-
Điều phối cụm vệ tinh hoạt động đồng bộ và tránh va chạm.
-
Bảo vệ chip bán dẫn khỏi bức xạ không gian.
-
Giảm chi phí phóng và vận hành toàn bộ hạ tầng trên quỹ đạo.
Công ty dự kiến sẽ phóng hai nguyên mẫu đầu tiên vào năm 2027 để thử nghiệm khả năng vận hành mô hình học máy (machine learning) trong môi trường không gian.
Tiềm năng và rủi ro
Dự án có thể giúp giảm gánh nặng tiêu thụ điện trên Trái Đất, nhưng cũng đặt ra thách thức về rác không gian và ảnh hưởng đến quan sát thiên văn. Hiện dự án vẫn trong giai đoạn nghiên cứu ban đầu, cho phép giới khoa học cân nhắc trước khi triển khai quy mô lớn trong quỹ đạo Trái Đất thấp (LEO).
